Aziatische hoornaar

[UPDATE - Meldingen van nesten van Aziatische hoornaar op vespawatch.be van ná 10 november 2023 zullen niet langer doorgegeven worden aan een verdelger. Dat is op dat moment immers niet meer zinvol, omdat de nieuwe koninginnen op dat moment in belangrijke mate al uitgevlogen zijn. Om die reden worden nesten in deze fase van het jaar altijd steeds meer inactief.]

De Aziatische hoornaar is een wespensoort uit het zuidoosten van China. Sinds 2016 is de soort ook aanwezig in ons land en groeit ze snel in aantal aan. De Aziatische hoornaar valt honingbijen en andere nuttige plaatselijke insecten aan. En da's slecht nieuws, want de honingbij vormt een belangrijke schakel in de voedselketen. Daarom moeten we de Aziatische hoornaar zo veel mogelijk proberen te verdelgen.

Hoe herken je een Aziatische hoornaar?

Een Aziatische hoornaar is ongeveer 3,5 cm groot, vooral zwart van kleur en met opvallende oranje plekken op de kop. Het achterlijf heeft een oranje band, en de poten zijn half zwart, half geel van kleur. Dit laatste is een zekere manier om de soort te onderscheiden.

Regelmatig is er verwarring met de Europese hoornaar. Die is groter, vooral roodbruin van kleur, maar heeft meerdere gele banden op het achterlijf. Ook de pootjes zijn volledig in de roodbruine kleur. De Europese hoornaar is nuttig, zachtaardig en moet zeker niet verdelgd worden!

Hoe herken je een nest van de Aziatische hoornaar?

In het voorjaar verlaten de koninginnen hun schuilplaats en maken een nieuw nest. In een eerste fase is dat klein. Dergelijke nesten maken ze altijd op een beschutte plaats; heel vaak in door mensen gemaakt locaties zoals schuren, tuinhuisjes, afdaken of luifels. Maar ook in een struik of een haag kan een koningin een nieuw nest maken. De voorjaarsnesten bevinden zich dicht bij de grond of op maximaal enkele meters hoogte.

Wanneer een koningin een nest begint te maken, start ze met een raat van een drietal cellen. Daarrond bouwt ze een bescherming. Deze heeft in het begin de grootte van een pingpongbal maar wordt snel groter. Na enkele weken zal de bol al de grootte van een meloen hebben. Op het einde van het voorjaar, begin van de zomer, kan een nest de grootte hebben van een volleybal. De kleur van het nest is meestal lichtbruin.

In de zomer beginnen de werksters een tweede definitief nest te maken. Dit bevindt zich meestal in een hoge boomtop in de buurt van dit eerste nest. Deze nesten kunnen dan uitgroeien tot 1 meter groot. Door het bladerdek zijn deze nesten meestal moeilijk te zien.

Wat moet je doen als je denkt een Aziatische hoornaar of een nest te zien?

[UPDATE - Meldingen van nesten van Aziatische hoornaar op vespawatch.be van ná 10 november 2023 zullen niet langer doorgegeven worden aan een verdelger. Dat is op dat moment immers niet meer zinvol, omdat de nieuwe koninginnen op dat moment in belangrijke mate al uitgevlogen zijn. Om die reden worden nesten in deze fase van het jaar altijd steeds meer inactief.]

Het is belangrijk dat de juiste diensten deze nesten snel in kaart kunnen brengen én doelgericht kunnen aanpakken. Waarnemingen en meldingen door burgers zijn daarbij van goudwaarde.

Merk je een Aziatische hoornaar op, maak er dan een foto van en surf naar www.vespawatch.be. Daar vind je meer informatie over deze problematiek. Vespawatch zal je doorlinken naar www.waarnemingen.be, een website waar alle mogelijke natuurwaarnemingen bijgehouden worden. Je doet dit best met je smartphone waarmee je ook de foto's hebt gemaakt. Zo kan je je beeldmateriaal meteen opladen. Zo'n 24 uren na je melding weet je of het inderdaad om een Aziatische hoornaar gaat.

Op Vespawatch.be mag je uiteraard ook een melding met foto maken als er in je omgeving een nest van de Aziatische hoornaar hangt.

Zelf een lokpot plaatsen?

Aziatische hoornaars krijg je niet zomaar altijd en overal te zien. Je kunt ze wel actief lokken met een lokpot, die je bovendien heel simpel zelf kunt maken. Meer daarover lees je op www.west-vlaanderen.be/aziatischehoornaar.   

Let wel: het heeft geen zin om elke dag een hoornaar op je lokpot te melden. Doe dat hoogstens een keer per week. Zolang je meldingen op draaglijke frequentie blijven terugkeren weten de deskundigen dat er nog een actief nest in de buurt zit. 

Zijn daar voor jou kosten aan verbonden?

De aanwezigheid van een Aziatische hoornaar melden, of van zijn nest, hoeft jou niets te kosten. Kortemark beschouwt de verdelging van deze diersoort van algemeen belang en staat dus in voor de kosten van de verdelging van deze nesten op gemeentelijk grondgebied.

Heb je een nest van een Aziatische hoornaar gemeld via Vespawatch.be, dan controleren de deskundigen op basis van je foto's of het wel degelijk om zo'n nest gaat. Dit kan enkele dagen duren. Gaat het om een nest van de Aziatische hoornaar gaat, dan wordt een erkend verdelger gecontacteerd. De factuur is voor de gemeente.

Wees je ervan bewust dat het na je melding nog twee weken of langer kan duren voor het nest ook effectief bestreden wordt. Voor vele nesten hoeft dat geen probleem te zijn. De Aziatische hoornaar is immers op zich een niet agressieve soort richting mensen (tenzij zijn nest verstoord wordt). Ervaar je echter een nest als een dreigend gevaar, dan staat het je vrij om zélf en op eigen kosten de verdelging te organiseren via de brandweer (als zij deze dienst aanbieden) of via een erkend verdelger. Laat evenwel niet na om het nest te melden, want dat is nuttig voor het in kaart brengen van de nesten.  Geef in het ‘opmerkingenveld’ dan aan ‘verdelgd op eigen initiatief’. Zo vermijden we nodeloze verplaatsingen van de verdelger. 

Een lijst van erkende verdelgers in Vlaanderen vind je op www.west-vlaanderen.be/aziatischehoornaar.

Wees altijd voorzichtig

Wees altijd voorzichtig, want een Aziatische hoornaar zal haar nest met hand en tand beschermen. Hou dus altijd ruim afstand van het nest. Als het nest in een tuinhuis of dergelijke hangt, is het aangeraden de ruimte niet meer te betreden.

De professionele verdelgers zijn opgeleid en dragen speciale beschermkledij. Een wespenpak is onvoldoende.

Alle andere insecten zijn erg nuttig. De Europese hoornaar is een vijand van de Aziatische soort. Die mag dus zeker niét verdelgd worden.